درد مزمن و ناتوان‌کننده در مفصل لگن، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده و کیفیت زندگی آن‌ها را به شدت کاهش می‌دهد. در بسیاری از موارد، این دردها با درمان‌های غیرجراحی بهبود نمی‌یابند و تنها راه بازگشت به یک زندگی فعال و بدون درد، عمل تعویض مفصل لگن است. این جراحی که به آن آرتروپلاستی کامل لگن نیز گفته می‌شود، یکی از موفق‌ترین و رایج‌ترین جراحی‌های ارتوپدی است که می‌تواند تحولی بزرگ در زندگی بیمار ایجاد کند. با این حال، تصمیم‌گیری برای انجام این جراحی نیازمند آگاهی کامل از تمامی جوانب آن است. در این مقاله، به عنوان یک متخصص ارتوپد، به بررسی تمامی نکاتی می‌پردازم که هر بیمار باید قبل، حین و پس از این عمل بداند.
چه کسانی به عمل تعویض لگن نیاز دارند؟
تصمیم برای انجام عمل تعویض مفصل لگن یک تصمیم مشترک بین بیمار و پزشک است. این جراحی معمولاً برای افرادی توصیه می‌شود که با وجود درمان‌های غیرجراحی مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی و کاهش وزن، همچنان از درد شدید و ناتوانی در حرکت رنج می‌برند. شرایطی که معمولاً به این جراحی ختم می‌شوند عبارتند از:
- آرتروز شدید (استئوآرتریت): شایع‌ترین علت آسیب به مفصل لگن است که به دلیل ساییدگی و فرسودگی غضروف‌های مفصلی رخ می‌دهد.
- آرتریت روماتوئید: یک بیماری التهابی مزمن که می‌تواند غضروف و استخوان مفصل لگن را تخریب کند.
- سیاه شدن سر استخوان ران (Avascular Necrosis): وضعیتی که به دلیل قطع جریان خون به سر استخوان ران، باعث فروپاشی آن می‌شود.
- شکستگی‌های شدید لگن: در برخی موارد، شکستگی‌های پیچیده لگن نیاز به تعویض کامل مفصل دارند.
در صورت داشتن هر یک از این علائم و شرایط، مراجعه به یک کلینیک تخصصی لگن برای تشخیص دقیق و دریافت مشاوره تخصصی، اولین و مهم‌ترین گام است.
آرتروپلاستی لگن چگونه انجام می‌شود؟
عمل تعویض مفصل لگن یک فرآیند پیچیده اما کاملاً استاندارد است که معمولاً ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد. در این جراحی، جراح بخش آسیب‌دیده مفصل لگن را برمی‌دارد و آن را با یک مفصل مصنوعی (پروتز) جایگزین می‌کند. این پروتز از مواد مختلفی مانند فلز، پلاستیک یا سرامیک ساخته می‌شود که هر کدام مزایای خاص خود را دارند. پس از اتمام جراحی، شما به بخش ریکاوری منتقل می‌شوید و تحت نظارت دقیق قرار خواهید گرفت.
آمادگی های قبل از عمل تعویض مفصل لگن
آمادگی مناسب قبل از جراحی می‌تواند به بهبود سریع‌تر و موفقیت‌آمیز بودن عمل کمک شایانی کند. این آمادگی‌ها شامل موارد زیر است:
- ارزیابی پزشکی: پزشک ارتوپد شما یک معاینه کامل انجام می‌دهد و ممکن است برای اطمینان از آمادگی شما برای بیهوشی، آزمایش‌های خون، نوار قلب و عکس‌برداری از قفسه سینه را تجویز کند.
- آمادگی‌های خانگی: قبل از جراحی، محیط خانه خود را برای دوره نقاهت آماده کنید. وسایل غیرضروری را از مسیر رفت و آمد بردارید، یک صندلی محکم در حمام قرار دهید و مطمئن شوید که وسایل مورد نیاز شما در دسترس هستند.
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای: اگر به بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشار خون مبتلا هستید، باید قبل از جراحی آن‌ها را به دقت کنترل کنید.
- ترک سیگار و کنترل وزن: ترک سیگار و رساندن وزن به محدوده طبیعی، خطر عوارض جراحی را به شدت کاهش می‌دهد.
مراقبت های پس از عمل تعویض مفصل لگن
دوره نقاهت پس از عمل تعویض مفصل لگن به اندازه خود جراحی اهمیت دارد. این دوره به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:
- مراقبت‌های اولیه در بیمارستان: پس از جراحی، شما معمولاً برای ۱ تا ۳ روز در بیمارستان خواهید ماند. در این مدت، پزشک شما را از نظر کنترل درد، جلوگیری از لخته شدن خون و شروع به حرکت تحت نظارت قرار می‌دهد.
- فیزیوتراپی و توان‌بخشی: مهم‌ترین بخش از فرآیند بهبود، فیزیوتراپی است. با راهنمایی یک متخصص در یک کلینیک فیزیوتراپی ، تمرینات لازم برای تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی خود را آغاز می‌کنید. این تمرینات، به تدریج به شما کمک می‌کنند تا قدرت و انعطاف‌پذیری خود را بازیابید.
عوارض احتمالی عمل تعویض لگن
مانند هر جراحی دیگری، عمل تعویض مفصل لگن نیز با عوارض احتمالی هرچند نادر همراه است. با این حال، با پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های جراحی و مراقبت‌های پس از عمل، خطر این عوارض به حداقل رسیده است. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
- عفونت: عفونت در محل جراحی یا در اطراف مفصل مصنوعی.
- لخته شدن خون: ایجاد لخته در پاها که می‌تواند به ریه منتقل شود. برای جلوگیری از این عارضه، معمولاً داروهای رقیق‌کننده خون تجویز می‌شود.
- دررفتگی مفصل: دررفتگی مفصل مصنوعی، به ویژه در هفته‌های اول پس از جراحی.
- آسیب عصبی: آسیب به اعصاب اطراف محل جراحی.
- شل شدن پروتز: در درازمدت، ممکن است پروتز مفصل شل شود که نیاز به جراحی مجدد خواهد داشت.
جمع‌بندی
عمل تعویض مفصل لگن یک راه حل مؤثر و قابل اطمینان برای پایان دادن به دردهای ناشی از آسیب‌های مفصلی است. تصمیم‌گیری آگاهانه، آمادگی دقیق قبل از عمل و پایبندی به برنامه توان‌بخشی پس از آن، عوامل کلیدی در دستیابی به یک نتیجه موفق و بازگشت به زندگی فعال و بدون درد هستند. با وجود تمامی عوارض احتمالی، مزایای این جراحی در مقایسه با محدودیت‌ها و دردهای ناشی از بیماری‌های مفصلی، بسیار بیشتر است. با مشورت با یک متخصص و پیروی از دستورالعمل‌های او، می‌توانید با اطمینان خاطر قدم در این مسیر بگذارید.
نظرات کاربران