طبق آمار، حدود 15 تا 25 درصد از زنان باردار در طول سهماهه اول بارداری خود دچار لکهبینی میشوند. اگرچه مشاهده خون در این دوران میتواند استرسزا باشد، اما لزوما به معنای وجود مشکل در روند بارداری نیست. در این مقاله، دلایل لکهبینی اوایل بارداری را معرفی کرده و هر یک را توضیح خواهیم داد.
شایعترین دلایل خونریزی و لکهبینی اوایل بارداری
با وجود آنکه لکهبینی در اوایل بارداری معمولا بیخطر تلقی میشود و اغلب جای نگرانی جدی ندارد، اما کسب آگاهی درباره علل آن برای هر مادر بارداری ضروری است. در ادامه، انواع لکه بینی در طول دوران حاملگی را بررسی میکنیم.
خونریزی لانهگزینی
یکی از رایجترین علل لکهبینی اوایل بارداری، خونریزی لانهگزینی است. این لکهبینی معمولا 10 تا 14 روز پس از لقاح مشاهده شده و نشاندهنده لحظهای است که تخمک بارور شده به دیواره داخلی رحم میچسبد. در بیشتر موارد، این خونریزی خفیف بوده و جای نگرانی ندارد.
تغییرات هورمونی
با شروع بارداری، بدن زنان دستخوش تغییرات هورمونی گستردهای میشود که لکهبینی میتواند یکی از پیامدهای رایج آن باشد. لکهبینی مرتبط با این نوسانات هورمونی، اغلب در اوایل سهماهه اول، معمولا بین هفتههای 4 تا 8 بارداری، مشاهده شده و با رسیدن به پایان سهماهه اول متوقف خواهد شد.
تغییر دهانه رحم (سرویکس)
در طول دوران بارداری، به دلیل افزایش جریان خون به ناحیه دهانه رحم (سرویکس)، این ناحیه بسیار پرخونتر و حساستر میشود. علاوه بر این تغییر، سلولهای نازکتری که در کانال دهانه رحم قرار دارند، به سطح بیرونی دهانه رحم منتقل خواهند شد. ترکیب این دو عامل باعث میشود دهانه رحم در مقابل تماس یا تحریک فیزیکی، همچون رابطه جنسی، پاپ اسمیر، معاینه لگن و سونوگرافی واژینال بسیار آسیبپذیرتر باشد و لکهبینی رخ دهد.
بارداری مولار
بارداری مولار که به عنوان حاملگی پوچ هم شناخته میشود، یک شرایط غیرمعمول و نادر به شمار میرود. در این حالت، تخمک بارور شده در دیواره رحم لانهگزینی میکند، اما به جای رشد یک جنین سالم، تودهای غیرطبیعی تشکیل میشود. این عارضه علاوه بر لکهبینی، علائم دیگری هم دارد. از شایعترین علائم آن میتوان به ترشحات تیره واژن که حاوی تودههای کوچک شبیه به انگور هستند، تهوع شدید صبحگاهی، تب بالا، تورم غیرعادی شکم، خستگی زیاد و فشار خون بالا اشاره کرد.
بارداری خارج از رحم
بارداری خارج رحمی به وضعیتی گفته میشود که تخمک بارورشده در خارج از حفره رحم، اغلب در لولههای فالوپ لانهگزینی میکند. علائم مربوط به حاملگی خارج رحمی اغلب در هفته 4 تا 12 بارداری بروز میکنند و میتوانند به صورت ترکیبی ظاهر شوند. این علائم معمولا شامل خونریزی واژینال هستند که ممکن است با ترشحات قهوهای و آبکی همراه باشد. همچنین، فرد اغلب درد شدید در ناحیه پایین شکم، معمولا در یک طرف، احساس میکند. علاوهبر موارد ذکر شده، ناراحتی و درد هنگام دفع ادرار یا مدفوع هم از نشانههای دیگر این عارضه به شمار میرود.
عفونت
یکی از دلایلی که ممکن است منجر به خونریزی خفیف در مراحل ابتدایی بارداری شود، وجود عفونتهای مقاربتی همچون کلامیدیا و سوزاک یا عفونتهای دستگاه ادراری است. تشخیص زودهنگام این عفونتها و شروع درمان مناسب در دوران بارداری از اهمیت زیاد برخوردار است. زیرا، عدم درمان به موقع میتواند خطرات جدی همچون سقط جنین را به همراه داشته باشد.
سقط جنین
سقط جنین، یکی دیگر از دلایل خونریزی واژینال در سهماهه اول بارداری به شمار میرود. سقط جنینی که قبل از هفته بیستم رخ میدهد، معمولا با خونریزی خفیف آغاز میشود و به مرور شدت پیدا میکند. علاوه بر لکهبینی، سقط جنین معمولا با بروز دردهای شکمی شدید هم همراه است.
پولیپهای دهانه رحم
پولیپهای دهانه رحم که تقریبا همیشه خوشخیم یا غیرسرطانی هستند، در برخی موارد ممکن است منجر به لکهبینی خفیف یا خونریزی کم در اوایل بارداری شوند. اگرچه علت دقیق تشکیل پولیپهای دهانه رحم کاملا مشخص نیست، اما اغلب آنها را با التهاب دهانه رحم مرتبط میدانند. علاوه بر این، برخی تحقیقات نشان میدهند که پولیپهای دهانه رحم ممکن است در نتیجه پاسخ غیرطبیعی بافت دهانه رحم به هورمون استروژن ایجاد شوند.
هماتوم سابکوریکونی
به گفته متخصصان حوزه بارداری ، هماتوم سابکورونیال یا خونریزی سابکورونیال زمانی رخ میدهد که خون در فضای بین دیواره داخلی رحم و غشای کوریونی (لایهای که کیسه آمنیوتیک حاوی جنین را از بافت رحم جدا میکند) تجمع پیدا کند. این وضعیت اغلب خود را به شکل لکهبینی در اوایل دوران بارداری نشان میدهد و یکی از شایعترین علل خونریزی واژینال در سهماهه اول است.
لکهبینی اوایل بارداری چه زمانی خطرناک است؟ زمان مراجعه به پزشک
اگرچه لکهبینی اوایل بارداری در اغلب موارد طبیعی محسوب میشود، اما همیشه باید جدی گرفته شود و توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد، مخصوصا اگر با هر یک از علائم زیر همراه باشد:
- خونریزی شدید، به حدی که در عرض چند ساعت یا کمتر مجبور شوید پد بهداشتی خود را تعویض کنید
- انقباضات رحمی
- درد در ناحیه شکم یا لگن
- تب یا لرز
- سرگیجه یا غش
این علائم میتوانند نشانه یک وضعیت جدی همچون سقط جنین، بارداری خارج از رحم یا سایر مشکلات جدی باشند. بنابراین، تعلل در مراجعه به پزشک به هیچوجه جایز نیست.
لکهبینی اوایل بارداری؛ اغلب بیخطر، اما نیازمند ارزیابی پزشکی
لکهبینی در ماههای اول بارداری، در بسیاری از موارد طبیعی بوده و اغلب منشا آن لانهگزینی یا افزایش حساسیت دهانه رحم است. با این حال، نباید از کنار آن به سادگی گذشت، زیرا این علامت گاهی میتواند نشاندهنده وضعیتهای جدیتر همچون سقط جنین، بارداری خارج رحمی یا بارداری مولار باشد. بنابراین، در صورت مشاهده لکهبینی در هفتههای اول بارداری حتما باید به پزشک مراجعه کرد، مخصوصا اگر با نشانههای نگرانکننده دیگری همراه باشد.
بعضی پزشکان وقتی مادر میگه لکهبینی دارم خیلی جدی نمیگیرن و میگن طبیعیه. این بیتوجهی واقعا استرسزا میشه.
کاملاً حق دارین، چون لکهبینی هم میتونه کاملاً بیخطر باشه و هم نشانهٔ یک وضعیت جدی. برای همین ارزیابی دقیق اهمیت زیادی داره. اگر احساس میکنین نگرانیتون جدی گرفته نمیشه، مراجعه به پزشک دوم انتخاب خوبیه.