به گزارش خبرنگار مهر، سیدرضا رئیس‌کرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، در نشست خبری به مناسبت روز جهانی سالمند با تأکید بر اهمیت ارتقای سلامت سالمندان گفت: نامگذاری این ایام فرصتی است تا موضوعات مهم اجتماعی و به‌ویژه سلامت سالمندان مورد توجه قرار گیرد و هشدارهای لازم به جامعه داده شود.
وی با بیان اینکه نرخ رشد جمعیت کشور در سال گذشته برای نخستین‌بار به زیر یک میلیون نفر رسیده است، افزود: در برخی استان‌ها از جمله گیلان رشد جمعیت منفی شده و اگر این روند ادامه یابد، کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد شد. هم‌اکنون حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد جمعیت کشور سالمند هستند که پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۱۴۳۰ به حدود ۲۶ درصد برسد. برخی کارشناسان حتی معتقدند این عدد می‌تواند بالاتر هم برود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به پیامدهای افزایش سالمندی خاطرنشان کرد: افزایش بیماری‌های قلبی، دیابت، سکته‌های مغزی و فشار خون در این سنین، نیاز به تخت‌های بستری و ویژه را به‌طور چشمگیری بالا می‌برد. در حالی که در شرایط فعلی نیز با کمبود تخت‌های ویژه مواجه هستیم و در آینده این کمبود تشدید خواهد شد.
وی تأکید کرد: اگر در حوزه فرزندآوری حرکت جهشی و جدی در سطح ملی انجام نشود، جامعه با پیامدهای منفی جمعیتی و اجتماعی گسترده‌ای مواجه می‌شود. از سوی دیگر، کاهش بعد خانوار باعث شده است بسیاری از سالمندان ناگزیر به استفاده از مراکز نگهداری باشند که این خود نیازمند سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ویژه است.
رئیس‌کرمی در پایان با اشاره به اهمیت سلامت روان سالمندان گفت: علاوه بر مسائل جسمی، باید به مشکلات روانی و اجتماعی این قشر نیز توجه ویژه شود. همکاری همه دستگاه‌ها و فرهنگ‌سازی عمومی در این زمینه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه با اشاره به اثرات اجتماعی افزایش سالمندی بر جامعه گفت: این موضوع اثرات گسترده‌ای بر زندگی اجتماعی، سلامت جسمی و روانی سالمندان دارد. متأسفانه حوزه فنی و تخصصی سلامت ما در حال حاضر با محدودیت‌هایی مواجه است و تعداد متخصصین سالمندی کافی نیست و آمادگی لازم برای مواجهه با این شرایط وجود ندارد.
وی افزود: زیرساخت‌های شهری، نظام ترافیکی، حمل و نقل و سایر حوزه‌ها به‌گونه‌ای طراحی نشده‌اند که سالمندان بتوانند به راحتی در جامعه فعالیت کنند و اگر از همین حالا برای آماده‌سازی و مناسب‌سازی محیط‌های شهری و خدمات سلامت اقدامی صورت نگیرد، در آینده نزدیک دچار مشکلات جدی خواهیم شد.
رئیس‌کرمی تأکید کرد: در حوزه سلامت، دانشگاه‌ها، مراکز بهداشتی و درمانی و نهادهای مرتبط باید به‌طور مستمر و جامع به مسائل سالمندان بپردازند و همچنین زمینه‌های پژوهشی و آموزشی باید تقویت شود تا جامعه و سیستم سلامت بتوانند خدمات کافی و مناسب به این عزیزان ارائه کنند.
وی خاطر نشان کرد: هدف ما آماده‌سازی جامعه و تقویت ظرفیت‌های علمی و عملی برای ارائه خدمات جامع به سالمندان است و امیدواریم با همکاری همه دستگاه‌ها، بتوانیم سلامت و کیفیت زندگی این قشر ارزشمند را حفظ کنیم.
در ادامه نشست خبری علیرضا نمازی، دانشیار دانشگاه و مدیر گروه طب سالمندی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به اهمیت توجه به جمعیت سالمند و چالش‌های پیش‌رو اشاره کرد.
وی با بیان اینکه سالمندی یکی از موضوعات مهم و پرچالش در سطح جهان است، گفت: کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. جمعیت سالمند نیازمند رسیدگی ویژه و زیرساخت‌های مناسب است تا بتوان خدمات لازم را به این گروه ارائه کرد و در کشورهای توسعه‌یافته مانند ژاپن، اروپا و آمریکا، فرایند افزایش جمعیت سالمند به صورت تدریجی و شیب ملایم بوده و فرصت برنامه‌ریزی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها فراهم بوده است. اما در ایران، این فرایند شبیه یک سونامی در مدت زمان کوتاه رخ می‌دهد و فراهم کردن زیرساخت‌ها با چالش‌های زیادی مواجه است.
نمازی با اشاره به تعریف سالمندی گفت: براساس طرح سازمان جهانی بهداشت، افراد بالای ۶۰ سال سالمند محسوب می‌شوند، اما در ایران سن ورود به سالمندی معمولاً ۶۵ سال در نظر گرفته می‌شود و اگر کشوری بیش از ۸ درصد جمعیتش بالای ۶۰ سال باشد، کشور پیر و سالمند محسوب می‌شود و اگر این رقم به ۱۲ درصد برسد، معیارهای جمعیت سالمند به‌طور کامل تحقق یافته است. در حال حاضر، کشور ما در مسیر ورود به جمعیت سالمند است و نیازمند برنامه‌ریزی جدی و اقدامات هدفمند است.
وی ادامه داد: علت افزایش جمعیت سالمند می‌تواند ناشی از پیشرفت‌های علمی و پزشکی، بهبود سبک زندگی و افزایش امید به زندگی باشد و همچنین کاهش نرخ فرزندآوری و کاهش جمعیت جوان مولد، این روند را تشدید می‌کند. اگر نسبت جمعیت جوان به سالمند کمتر از ۱.۳ تا ۱.۴ باشد، کشور ما با چالش سالمندی مواجه است.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر اهمیت آگاهی‌بخشی اجتماعی افزود: باید نقش هر فرد و هر نهاد در جامعه مشخص باشد تا بتوانیم چالش‌ها و مشکلات جمعیت سالمند را کاهش دهیم. این شامل آماده‌سازی زیرساخت‌های شهری، تقویت حوزه سلامت، خدمات بهداشتی و درمانی و همچنین توجه به ابعاد اقتصادی و مالی سالمندان است.
نمازی ادامه داد: سالمندان ما کوله‌باری از تجربه هستند و وظیفه ماست که با رعایت اخلاق، انسانیت و مسئولیت اجتماعی، زمینه ارائه خدمات کامل و مناسب به این گروه را فراهم کنیم و هفته سالمندی فرصت مناسبی است تا این موضوعات در جامعه مطرح شود و حساسیت و آگاهی عمومی نسبت به چالش‌های سالمندی افزایش یابد.
رئیس دانشکده توان‌بخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با بیان اینکه بسیاری از بازی‌ها و اپلیکیشن‌های موبایلی موجود علمی و روش‌مند نیستند، گفت: استفاده از بازی‌های برنامه‌ریزی شده و علمی که درجات مختلف سختی و چالش را دارند، می‌تواند در توانمندسازی سالمندان بسیار مؤثر باشد. ما بر آنیم که این فعالیت‌ها را به صورت هدفمند و علمی در برنامه‌های توان‌بخشی وارد کنیم.
وی ادامه داد: به دلیل دغدغه‌های موجود و اهمیت چالش سالمندی، دانشگاه علوم پزشکی تهران شورای راهبردی سالمندی خود را تشکیل داده است. این شورا شامل چهار کمیته؛ کمیته آموزش و اطلاع‌رسانی، کمیته پژوهش و فناوری، کمیته بهداشت و درمان و کمیته توان‌بخشی و مسئولیت‌پذیری است.
خاتون‌آبادی افزود: هدف این شورا این است که دانشگاه به عنوان نماد آموزش عالی کشور، گام‌های مؤثری در مواجهه با بحران سالمندی بردارد و خدمات علمی و عملی مناسبی به سالمندان ارائه دهد و همکاری با رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی گسترده نیز بخش مهمی از این برنامه‌هاست تا جامعه و خانواده‌ها نسبت به اهمیت سالمندی و مراقبت از سالمندان آگاهی پیدا کنند.
وی گفت: امیدواریم با اجرای این برنامه‌ها و فعالیت‌های علمی، بتوانیم گام‌های مؤثری در جهت ارتقای سلامت و کیفیت زندگی سالمندان کشور برداریم و خدمت کوچکی به این قشر ارزشمند ارائه دهیم.
نمازی در ادامه به اهمیت برنامه‌ریزی جمعیتی در مواجهه با چالش سالمندی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل مهم کشور، افزایش جمعیت سالمند است و اگر سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های درست در حوزه جمعیت جوان و متولدین اتخاذ نشود، فشار بر نظام سلامت و خدمات اجتماعی افزایش پیدا می‌کند.
وی افزود: برای اینکه کشور از وضعیت سالمندی شدید خارج شود و فشار بر سیستم‌های بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی کاهش یابد، باید هزینه و برنامه‌ریزی صحیحی در جهت افزایش جمعیت جوان صورت گیرد. وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی در نرخ تولد و رشد جمعیت دارد و توجه به این عوامل ضروری است.
نمازی با تأکید بر اینکه افزایش جمعیت کل کشور به تنهایی مشکل سالمندی را حل نمی‌کند، توضیح داد: فرض کنید کشوری ۱۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد و ۳۰ میلیون نفر از آن‌ها سالمند هستند و اگر جمعیت کشور به ۱۲۰ میلیون نفر افزایش یابد، هنوز ۳۰ میلیون سالمند نیازمند خدمات باقی می‌مانند.
به گفته وی؛ بنابراین داشتن زیرساخت مناسب برای جمعیت سالمندان اهمیت دارد، اما افزایش جمعیت جوان، نسبت جمعیت مولد به سالمندان را بهبود می‌بخشد و فشار اقتصادی و اجتماعی را کاهش می‌دهد.
وی گفت: تمرکز بر افراد تا ۶۴ سال، که جمعیت مولد کشور را تشکیل می‌دهند، یکی از کلیدهای اصلی کاهش اثرات سالمندی است و برنامه‌ریزی هدفمند در این زمینه می‌تواند به تعادل جمعیتی و کاهش بار خدماتی و اقتصادی سالمندان کمک کند.
نمازی با تأکید بر اینکه کیفیت زندگی قبل از ورود به سن سالمندی نقش مهمی در سلامت جسمی و روانی سالمندان دارد، گفت: تمام برنامه‌های ما باید به گونه‌ای طراحی شود که افراد از همان سنین جوانی بتوانند سبک زندگی سالم، فعال و پویا داشته باشند. فعالیت‌های بدنی، سلامت روان، ارتباطات اجتماعی و امکانات محیطی، همگی بر توانمندی و استقلال افراد در دوره سالمندی تأثیر بسزایی دارند.
نمازی افزود: سرمایه‌گذاری در حوزه سلامت باید از جمعیت سالم آغاز شود و واکسیناسیون، غربالگری‌های منظم و پیشگیری از بیماری‌ها، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای فعالیت‌های بدنی و تفریحی، همه این‌ها باعث می‌شود فرد در دوران سالمندی مستقل، فعال و با کیفیت زندگی بالا باشد. زندگی سالم و شادی‌بخش نه تنها توان فیزیکی، بلکه سلامت روان و مشارکت اجتماعی سالمندان را حفظ می‌کند.
وی ادامه داد: سبک زندگی و امکاناتی که افراد را سرپا و فعال نگه می‌دارد، از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از بروز بیماری‌ها و کاهش وابستگی در دوران سالمندی است و آموزش و آگاهی‌رسانی به خانواده‌ها و جامعه، همراه با فراهم کردن شرایط جسمی و روانی مناسب، می‌تواند دوره سالمندی را به دوره‌ای با استقلال، آرامش و نشاط تبدیل کند.
نمازی گفت: هدف ما این است که سالمندان کشور بتوانند زندگی سالم، مستقل و فعال داشته باشند و چالش‌های جسمی و روانی ناشی از سالمندی به حداقل برسد. هر چه از جوانی به سلامت، سبک زندگی فعال و زیرساخت‌های مناسب توجه کنیم، در آینده جامعه سالم‌تر و پویاتری خواهیم داشت.
دانشیار دانشگاه و مدیر گروه طب سالمندی دانشگاه علوم پزشکی تهران به اهمیت دسترسی عادلانه سالمندان به خدمات بهداشتی و درمانی اشاره کرد و گفت: در سال‌های اخیر خدمات گسترده‌ای در حوزه سلامت ارائه شده است، اما همچنان بسیاری از سالمندان با چالش‌هایی در دسترسی به پزشک و خدمات درمانی مواجه هستند.
وی افزود: یکی از دستاوردهای دوران کرونا، گسترش ویزیت‌های آنلاین و مشاوره‌های پزشکی از راه دور بود که نقش مهمی در کاهش تردد سالمندان و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها ایفا کرد و این روش اکنون می‌تواند در روزهایی که آلودگی هوا یا شرایط خاص جوی وجود دارد نیز به کار گرفته شود و برای سالمندان بسیار سودمند باشد.
نمازی با اشاره به مزایا و معایب این خدمات توضیح داد: ویزیت آنلاین از یک سو موجب دسترسی آسان‌تر سالمندان به پزشک می‌شود، اما از سوی دیگر نمی‌تواند جایگزین کامل مراجعه حضوری باشد و دیدار مستقیم بیمار و پزشک، گفت‌وگوی رودررو و اعتمادسازی در روند درمان نقش مهمی دارد. بنابراین لازم است این دو روش در کنار هم به‌کار گرفته شوند تا بهترین نتیجه حاصل شود.
وی ادامه داد: در حوزه سالمندی همچنان با کمبود نیرو، منابع مالی و زیرساخت‌های درمانی روبه‌رو هستیم. اگرچه دیر شروع کرده‌ایم، اما باید همین امروز سرمایه‌گذاری در این بخش آغاز شود و ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است؛ بنابراین هرچه زودتر اقدام کنیم می‌توانیم فاصله موجود را جبران کرده و خدمات بهتری به سالمندان ارائه دهیم.
نمازی خاطرنشان کرد: در کشور ما هنوز مراکز درمانی ویژه سالمندان به‌طور کامل شکل نگرفته است و با توجه به افزایش بیماری‌های مزمن و نیازهای خاص این گروه، ضروری است برنامه‌ریزی جدی برای ایجاد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ویژه سالمندان در دستور کار قرار گیرد.
نظرات کاربران