«اسپیرولینا»، مکمل مغذی یا داروی معجزه‌گر؟

به گزارش وبدا، در سال‌های اخیر، اسپیرولینا به عنوان یکی از مکمل‌های غذایی پرطرفدار بسیار مطرح شده است. تبلیغات گسترده درباره خواص این جلبک سبز_آبی، باعث شده تا مصرف آن در میان اقشار مختلف جامعه افزایش یابد؛ اما واقعیت این است که رواج یک ماده غذایی تنها بر پایه جذابیت‌های تجاری و تبلیغاتی نمی‌تواند تضمین‌کننده سلامت عمومی باشد. کارشناسان معتقد هستند برای بهره‌مندی واقعی از فواید اسپیرولینا، لازم است مصرف آن بر اساس شواهد علمی، آگاهی درست و استانداردهای صحیح صورت گیرد؛ موضوعی که می‌تواند مرز میان یک مکمل مفید و یک محصول پرریسک را مشخص کند.

در گفت و گو با دکتر «محمدحسین مروت»، عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ضمن شناخت بیشتر این ریزجلبک، با ابعاد مهم مصرف آن آشنا شدیم.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز «اسپیرولینا» یک ریز جلبک سبز _ آبی، از خانواده سیانوباکتری ها، سرشار از پروتئین‌های باکیفیت، ویتامین‌های گروه B، مواد معدنی مانند آهن و منیزیم و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مانند «فیکوسیانین» است که این ویژگی‌ها باعث شده تا در سطح جهانی به عنوان یک مکمل غذایی مغذی و حتی «غذای آینده» مطرح شود و در تحقیقات زیست‌ فناوری دارویی مورد بررسی قرار گیرد.

اسپیرولینا و لاغری دکتر مروت در پاسخ به این پرسش که آیا اسپیرولینا می‌تواند لاغری یا کاهش وزن ایجاد کند؟، توضیح داد: شواهد علمی نشان می‌دهد که مصرف اسپیرولینا ممکن است به کاهش اشتها و کنترل برخی شاخص‌های متابولیک کمک کند، اما این اثرات محدود و جزئی شناسایی شده و مصرف اسپیرولینا به تنهایی نمی‌تواند جایگزین رژیم غذایی سالم یا داروهای درمانی کاهش وزن باشد؛ بنابراین به هیچ عنوان نباید آن را به عنوان راهکار معجزه‌آسا در نظر گرفت.

آیا اسپیرولینا می‌تواند سلامت پوست را بهبود دهد؟ از دیگر مزایای مطرح شده برای مصرف اسپیرولینا که به ویژه در تبلیغات تجاری مورد تاکید قرار گرفته است، اثربخشی آن بر سلامت و زیبایی پوست است که دکتر مروت در این زمینه گفت: تحقیقات آزمایشگاهی و برخی مطالعات انسانی نشان داده‌ است که ترکیبات آنتی‌اکسیدانی اسپیرولینا می‌تواند به کاهش استرس اکسیداتیو پوست و حمایت از کلاژن‌سازی کمک کند؛ با این حال، اثرات ملموس و قطعی برای زیبایی پوست یا جوان‌سازی آن هنوز به طور علمی تأیید نشده است و نمی‌توان آن را به عنوان دارویی برای این منظور در نظر گرفت.

مزایای علمی اثبات‌شده اسپیرولینا او در ادامه با بیان اینکه مطالعات متعدد نشان می دهد که اسپیرولینا می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت کرده و سطح هموگلوبین را در افراد دارای کم‌خونی خفیف بهبود دهد، افزود: همچنین یافته های علمی حاکی از نقش اسپیرولینا در کاهش التهاب و بهبود پروفایل لیپیدی خون؛ کاهش چربی خون به ویژه تری گلیسرید ها و LDL و کنترل خفیف فشار خون بوده که این اثرات علمی به‌ویژه در افراد دارای رژیم غذایی ناقص یا مبتلا به کمبودهای تغذیه‌ای ارزشمند است.

آیا مصرف اسپیرولینا ایمن است؟ به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در دوزهای معمولی مصرف (۲ تا ۱۰ گرم در روز)، اسپیرولینا برای اغلب افراد سالم بی‌خطر است، با این حال، محصولات غیر استاندارد ممکن است آلوده به فلزات سنگین یا سموم جلبکی باشد و خطر ایجاد عوارض جدی داشته باشد؛ همچنین افراد دارای بیماری‌های خودایمنی، مبتلایان به مشکلات کبدی یا زنان در دوران بارداری و شیر دادن به نوزاد، باید قبل از مصرف اسپیرولینا با پزشک یا داروساز مشورت کنند.

چگونه می‌توان اسپیرولینا را به شکل ایمن مصرف کرد؟ توصیه دکتر مروت در مورد بهترین راهکار برای استفاده از مزایای اسپیرولینا، انتخاب محصولات دارای تأییدیه کیفیت و تولید شده تحت نظارت سازمان‌های دارویی بود و گفت: مصرف اسپیرولینا در دوزهای توصیه‌شده، رعایت طول مدت مصرف و پایش عوارض احتمالی، از جمله اقداماتی است که لازم است مصرف‌کنندگان برای بهره مندی از مزایای این مکمل گیاهی، رعایت کنند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با جمع بندی موارد مطرح شده، اسپیرولینا را یک مکمل غذایی با ارزش تغذیه‌ای بالا برشمرد که استفاده از آن می‌تواند بخشی از سبک زندگی سالم باشد؛ با این حال، تبلیغات اغراق‌آمیز درباره اثرات لاغری یا زیبایی آن علمی و قابل اعتماد نیست.

دکتر مروت تاکید کرد: مصرف آگاهانه، انتخاب محصول با کیفیت و مشورت با متخصصان به ویژه داروساز، کلید استفاده ایمن و مؤثر از اسپیرولینا است.