با گسترش سریع فناوری‌های دیجیتال و حضور روز افزون کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، آموزش مهارت های خود مراقبتی دیجیتال به عنوان راهکاری پیشگیرانه برای حفظ سلامت روان و جسمی این گروه سنی اهمیت فراوانی یافته است.
محمدرضا یوسفی، کارشناس سلامت روان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین، در گفتگو با روابط عمومی دانشگاه اظهار داشت: خود مراقبتی دیجیتال به معنای آموزش مهارت ها و آگاه سازی کودکان و نوجوانان برای استفاده مسئولانه و ایمن از فناوری های فضای مجازی است و می تواند از بروز آسیب های روانی و جسمی پیشگیری کند. وی با اشاره به یافته های علمی افزود: استفاده نا به جا و بی رویه از فضای مجازی می تواند پیامدهای جدی مانند اضطراب، افسردگی، کاهش تمرکز، اختلالات خواب و افت تحصیلی در کودکان ایجاد کند. بر اساس آمار جهانی، نوجوانان ۹ تا ۱۳ سال به طور متوسط بیش از یک ساعت روزانه در شبکه های اجتماعی فعالیت دارند که سلامت روان آن‌ها را به خطر می اندازد. یوسفی مهم ترین چالش های فضای مجازی برای کودکان را چنین برشمرد:
محتوای نامناسب: مواجهه با محتوای خشونت آمیز یا ترسناک که اضطراب و ترس ایجاد می کند.
قلدری سایبری: آزار و اذیت آنلاین که عزت نفس و سلامت روان کودکان را تهدید می کند.
اعتیاد به فناوری: استفاده بیش از حد از دستگاه های دیجیتال که باعث کاهش فعالیت بدنی و تعاملات اجتماعی می شود.
حریم خصوصی و امنیت: ناآگاهی کودکان نسبت به افشای اطلاعات شخصی که اثرات منفی بر سلامت روان دارد. در ادامه، کارشناس سلامت روان راهکارهای علمی خود مراقبتی دیجیتال را تشریح کرد.
آموزش مهارت های دیجیتال: شناسایی محتوای مناسب، حفظ حریم خصوصی و مدیریت موقعیت های ناامن.
تنظیم زمان استفاده: ایجاد تعادل میان فعالیت های آنلاین و آفلاین.
نظارت و همراهی والدین: گفت و گو و راهنمایی مستمر متناسب با سن کودک.
تشویق به فعالیت های جایگزین: افزایش فعالیت های ورزشی، خلاقانه و تعاملات اجتماعی حضوری.
توسعه مهارت های مقابله ای: آموزش مدیریت استرس و حل مسئله برای مواجهه با چالش ها.
یوسفی در پایان خاطرنشان کرد: والدین، مربیان و متخصصان سلامت روان با ارائه آموزش و مشاوره می توانند نقش حمایتی قوی در مسیر استفاده ایمن کودکان از فضای مجازی ایفا کنند. خانواده ها می توانند با مراجعه به روانشناسان مراکز خدمات جامع سلامت شهری، از برنامه ها و آموزش های کاربردی بهره مند شوند
نظرات کاربران