گروه سلامت خبرگزاری مهر – زهرا ناری: اولین علت مرگ‌ومیر در دنیا بیماری‌های قلبی عروقی هستند که به بیان دیگر، انسان‌ها در سرتاسر جهان بیشتر از هر علت دیگری به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند؛ اغلب بیماری‌های قلبی عروقی قابل پیشگیری هستند و با توجه به عوامل خطری مانند مصرف دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، چاقی و اضافه وزن، بی‌تحرکی و مصرف الکل می‌توان میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داد.
بیماری‌های قلبی عروقی از مهم‌ترین خطرهای سلامت عمومی در جهان به شمار می‌روند و طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) این گروه از بیماری‌ها سالانه حدود ۳۲٪ از کل مرگ‌های جهان را به خود اختصاص می‌دهند.
در همین راستا خبرنگار مهر با چند تن از کارشناسان مربوطه در رابطه با مشکلات قلبی – عروقی گفتگو داشته است.
بیماری قلبی عروقی چیست و چرا خطرناک است؟
کاظمی صالحی متخصص اینترنیشنال کاردیولوژی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: قلب یکی از حیاتی‌ترین ارگان‌های بدن است؛ بدون عملکرد مناسب آن، دیگر اعضای بدن قادر به بقا نیستند. بیماری‌های قلبی عروقی شامل اختلالاتی در قلب و رگ‌های خونی مانند گرفتگی عروق، حمله قلبی، سکته و نارسایی قلبی هستند. علت خطرناک بودن این بیماری‌ها در چند نکته مانند بیماری که می‌تواند ناگهانی بروز کند و منجر به مرگ زودرس شود، این بیماری در سراسر جهان شیوع داشته، نه فقط در کشورهای مرفه و نکته دیگر این است که بسیاری از عوامل خطر مرتبط با آنها قابل کنترل بوده و نهفته شده است.
چرا بیماری‌های قلبی عروقی شایع‌ترین علت مرگ‌اند؟
وی ادامه داد: مطالعه‌ای بین‌المللی در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که از هر سه مرگ، یک مرگ به بیماری‌های قلبی عروقی تعلق دارد. برخی از اصلی‌ترین دلایل این وضعیت را می‌توان دلایلی چون افزایش سن جمعیت و رشد جمعیت در بسیاری از کشورها، افزایش عوامل خطر قابل اصلاح مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا، آلودگی هوا و سبک زندگی کم‌تحرک و عدم دسترسی یا استفاده ناکافی از خدمات پیشگیری و درمان در برخی کشورها، است.
عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی چیست؟
کاظمی صالحی افزود: عوامل متعددی در بروز بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارند از جمله ژنتیک، سن، جنسیت، نژاد، سابقه خانوادگی و فاکتورهایی که قابل اصلاح هستند، اما مواردی که می‌تواند خطر ابتلاء را بالاتر ببرد عواملی چون فشار خون بالا، چربی خون بالا (کلسترول و تری‌گلیسرید)، دیابت یا قند خون بالا، مصرف دخانیات، بی‌تحرکی جسمانی و تغذیه نامناسب، استرس روانی و آلودگی هوا است که تجمیع این عوامل ریسک وقوع بیماری را بسیار بالا می‌برد؛ اگرچه تغذیه و ورزش برای بیماری‌های قلبی به اندازه برخی بیماری‌ها تأثیرگذار نیستند، اما سهم قابل توجهی در کاهش ریسک دارند.
چگونه از وقوع بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری کنیم؟
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه امکان پیشگیری کامل از بروز بیماری‌های قلبی عروقی نیست اما با اصلاح عوامل خطر و مراقبت مناسب می‌توان از وقوع یا پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
کاظمی صالحی بیان کرد: ترک مصرف دخانیات، انجام ورزش منظم و حفظ وزن سالم، کنترل فشار خون، چربی خون و قند خون از طریق معاینات منظم، کاهش استرس روانی، کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و مراجعه منظم به فوق‌تخصص قلب و عروق برای بررسی وضعیت سلامت قلبی از جمله راهکارهای کلیدی برای پیشگیری از مبتلا نشدن به بیماری‌های قلبی عروقی است.
چه زمانی یک بیمار قلبی ممکن است نیاز به پیوند قلب داشته باشد؟
این متخصص قلب در ادامه گفت: در برخی از شرایط پیشرفته بیماری‌های قلبی، هنگامی که قلب دیگر قادر به انجام وظیفه پمپاژ خون نیست و درمان‌های مرسوم مؤثر نمی‌افتند، از پیوند قلب به‌عنوان گزینه درمانی نهایی استفاده می‌شود، این روش نیازمند شرایط خاص و ارزیابی دقیق است.
وی متذکر شد: افزایش آگاهی عمومی نسبت به بیماری‌های قلبی عروقی، شناخت علائم هشدار و انجام معاینات منظم می‌تواند نقش مهمی در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها ایفا کند، شما می‌توانید با رعایت سبک زندگی سالم، کنترل عوامل خطر و مراجعه به پزشک به موقع، قلب خود را محافظت کنید.
آمبولی ریه چیست؟
اهورا صالحی متخصص قلب و عضو هیئت علمی انستیتو بیمارستان شهید رجایی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با اینکه آمبولی ریه چیست؟، گفت: آمبولی ریه یکی از اورژانس‌های خطرناک پزشکی است که در آن، لخته خون یا همان ترومبوز از دیگر بخش‌های بدن جدا شده و به سمت عروق ریوی حرکت می‌کند. این عارضه می‌تواند در مدت کوتاهی جان بیمار را تهدید کند و نیازمند تشخیص سریع و درمان فوری است.
علت‌های بروز آمبولی ریه چیست؟
صالحی ادامه داد: آمبولی ریه گاهی پس از انجام جراحی، به‌ویژه جراحی‌های سنگین، رخ می‌دهد. در این شرایط، بیمار به علت بی‌حرکتی طولانی‌مدت، التهاب پس از عمل یا تغییرات انعقادی خون، مستعد ایجاد لخته و در نهایت آمبولی می‌شود؛ با این حال در برخی بیماران هیچ علت مشخصی وجود ندارد و آمبولی به‌طور ناگهانی بروز می‌کند.
این بیماری بر اساس اندازه لخته، میزان درگیری عروق ریوی و تغییرات همودینامیک بیمار به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شود. در موارد شدید، لخته بزرگ موجب افت فشار خون، نارسایی بطن راست و افزایش خطر مرگ‌ومیر می‌شود؛ در مقابل آمبولی‌های کوچک‌تر ممکن است بدون علائم شدید از بدن دفع شوند.
علائم هشداردهنده آمبولی ریه چیست؟
وی مطرح کرد: در صورت مشاهده علائمی مانند تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه، سرفه خونی، تعریق شدید یا کاهش فشار خون، فرد باید بلافاصله به اورژانس مراجعه کند. تأخیر در تشخیص می‌تواند منجر به آسیب جدی به ریه یا قلب شود.
ریسک مرگ‌ومیر در آمبولی‌های شدید چیست؟
این متخصص قلب اذعان کرد: در مواردی که آمبولی ریه باعث اختلال در عملکرد بطن راست قلب شود، احتمال مرگ بیمار به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این بیماران معمولاً به درمان‌های تخصصی و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نیاز دارند.
وی افزود: نمونه‌ای از درمان موفق در این زمینه، استفاده از روش درمان فیبرینولیتیک از طریق کاتتر (CDT) است که در آن داروی حل‌کننده لخته مستقیماً در عروق ریوی تزریق می‌شود و این روش می‌تواند در بیماران با آمبولی متوسط تا شدید، به بهبود سریع عملکرد ریه و کاهش عوارض کمک کند.
جراحی بیماران مبتلا به آمبولی چه مقدار خطرناک است؟
صالحی تصریح کرد: یکی از چالش‌های مهم در بیماران مبتلا به آمبولی ریه و بیماری‌های قلبی، تعیین زمان مناسب برای انجام جراحی‌های بعدی است. پیش از هرگونه عمل جراحی باید میزان اضطرار و ریسک جراحی با وضعیت بیمار سنجیده شود، در شرایطی که جراحی اورژانسی باشد، اقدام فوری ضروری است. اما در جراحی‌های غیرضروری، باید ابتدا درمان ضد انعقادی و کنترل لخته انجام گیرد تا خطر آمبولی مجدد یا تشدید بیماری کاهش یابد.
در چنین شرایطی، تیم پزشکی موظف است مزایا و معایب عمل جراحی را به دقت بررسی کند و بهترین تصمیم را بر اساس شرایط بالینی بیمار اتخاذ نماید.
راه‌های پیشگیری از آمبولی ریه چیست؟
وی خاطر نشان کرد: برای پیشگیری از این بیماری خطرناک، می‌توان به مواردی از جمله بیماران پس از جراحی، آغاز فعالیت فیزیکی سبک، در سفرهای طولانی، از نشستن ممتد خودداری و هر چند ساعت حرکات کششی انجام دهند، در صورت تجویز پزشک، داروهای ضد انعقاد مصرف کنند و در بیماران پرخطر، بررسی منظم وضعیت انعقاد خون و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، از جمله نکاتی است که افراد برای پیشگیری از آمبولی ریه باید رعایت کنند.
این متخصص قلب تاکید داشت: آمبولی ریه یکی از شایع‌ترین و مرگ‌بارترین عوارض عروقی است که می‌تواند حتی در افراد ظاهراً سالم بروز کند. آگاهی از علائم، مراجعه سریع به پزشک و استفاده از روش‌های نوین درمانی می‌تواند جان بیماران را نجات دهد، تشخیص زودهنگام و پیشگیری هدفمند، کلید اصلی کاهش آمار مرگ‌ومیر ناشی از آمبولی ریه است.
بیماری قلبی چه مقدار کشته برجای گذاشته است؟
طبق یک مطالعه علمی، آمارها نشان می‌دهد که بیماری قلبی در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۴۰ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است؛ بیماری شریان محیطی، ۱۲۲ میلیون نفر. در بیشتر مناطق، میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری قلبی در مردان بیشتر از زنان بود و این خطر پس از ۵۰ سالگی به شدت افزایش می‌یابد. در سراسر جهان، تعداد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی به شدت افزایش یافته و از ۱۳.۱ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به ۱۹.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
سبک زندگی چه تأثیری روی عمر انسان دارد؟
نتایج به دست آمده، نشان می‌دهد که عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی حدود ۸۰ درصد از سال‌های عمر از دست رفته بر اثر بیماری قلبی را تشکیل می‌دهند. سال‌های عمر از دست رفته بر اثر ناتوانی، معیاری است که سال‌های عمر از دست رفته بر اثر مرگ زودرس را با سال‌های زندگی با ناتوانی ترکیب می‌کند تا تصویری کامل از سال‌های عمر سالم از دست رفته بر اثر بیماری ایجاد کند.
عوامل خطر اصلی شامل شاخص توده بدنی بالا (تخمین چربی بدن بر اساس قد و وزن)؛ سطح بالای قند خون؛ سیگار کشیدن؛ نوشیدن الکل؛ و رژیم غذایی نامناسب است. همچنین مشکلات متابولیکی مانند وزن اضافی و قند خون بالا در ۶۷٪ از سال‌های زندگی تعدیل‌شده با ناتوانی مرتبط با قلب نقش دارند. رفتارهایی مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و رژیم غذایی نامناسب در ۴۵ درصد و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی در ۳۶ درصد نقش دارند.
نظرات کاربران