محمدرضا صالحی دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک در گفتگو با خبرنگار مهر با هشدار نسبت به افزایش مقاومت میکروبی در کودکان، بزرگسالان و سالمندان گفت: مقاومت میکروبی به‌عنوان یکی از معضلات مهم سازمان جهانی بهداشت در حال گسترش است و می‌تواند به بروز عفونت‌های شدید و مرگ‌ومیر بیمارستانی منجر شود؛ عفونت‌های مقاوم به درمان، امروز تنها محدود به ایران نیست و در سراسر جهان رو به افزایش است.

صالحی با اشاره به اینکه دهه‌هاست آنتی‌بیوتیک‌ها جان بیماران را نجات داده‌اند، افزود: مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها چه از سوی پزشکان در تجویزهای غیرضروری و چه مصرف خودسرانه توسط بیماران نقش اصلی را در ایجاد مقاومت میکروبی دارد و اگر این روند ادامه پیدا کند، درمان بسیاری از عفونت‌ها با شکست مواجه می‌شود.

عوارض مهم مقاومت میکروبی در بدن

وی اذعان کرد: مقاومت میکروبی می‌تواند روند درمان یک بیماری ساده را به مسیری پیچیده و گاه غیرقابل کنترل تبدیل کند. بیمار ۱۶ ساله‌ای که پس از تصادف تحت جراحی قرار گرفته و با عفونتی بسیار مقاوم مواجه شد، میکروبی که از محل جراحی فرد نمونه‌گیری شد، به هیچ‌یک از آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نداد و با وجود تلاش‌های تیم درمان، بخش‌هایی از پای بیمار برداشته شده است.

صالحی اظهار داشت: مقاومت میکروبی علاوه بر افزایش هزینه‌های درمان، بستری طولانی‌مدت و جراحی‌های مکرر، ممکن است منجر به قطع عضو یا تهدید جان بیمار شود.

عوارض مصرف بی‌رویه داروها و مسکن‌ها

این دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران با انتقاد از مصرف گسترده مسکن‌هایی مانند ژلوفن، ادامه داد: متأسفانه بسیاری از افراد برای هر درد کوچکی به سراغ مسکن‌ها می‌روند. این داروها عوارض گوارشی و کلیوی دارند. آنتی‌بیوتیک‌ها علاوه بر این عوارض، باعث افزایش مقاومت میکروبی و انتقال میکروب‌های مقاوم به اطرافیان می‌شوند.

وی متذکر شد: پزشکان باید در تجویز داروها دقت بیشتری داشته باشند و بیماران نیز تنها در صورت ضرورت پزشکی دارو مصرف کنند.

راهکارهای کاهش مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک

صالحی با خطاب قرار دادن داروسازان خاطر نشان کرد: تأکید بر این است که در داروخانه‌ها از ارائه آنتی‌بیوتیک بدون نسخه جلوگیری کنند. همچنین برای پیشگیری و کاهش نیاز به آنتی‌بیوتیک، افراد به مواردی اعم از واکسیناسیون سالانه آنفولانزا می‌تواند از بسیاری از تجویزهای اشتباه آنتی‌بیوتیک جلوگیری کند، زیرا برخی عفونت‌های ویروسی با عفونت باکتریایی اشتباه گرفته می‌شوند، شست‌وشوی دست اقدامی ساده یکی از مؤثرترین روش‌ها برای جلوگیری از انتقال عفونت است، استفاده از ماسک در مواجهه با فرد مشکوک به عفونت یا در صورت بروز علائم، استفاده از ماسک می‌تواند مانع انتقال بیماری شود و در آخر افراد دارای نقص ایمنی، بیماران در حال شیمی‌درمانی، پیوندی‌ها و سالمندان باید حتماً واکسن دریافت کنند؛ همچنین اطرافیان آن‌ها نیز ملزم به واکسیناسیون هستند تا بیماری به این افراد منتقل نشود.