خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: روز جهانی سالمند، که در تقویم جهانی مصادف با نهم مهرماه ثبت شده، فرصتی است تا نگاهی عمیق‌تر به مفهوم «پیری» بیندازیم. در فرهنگ‌های سنتی، سالمندی همواره با جایگاه رفیع ریشه‌داری و حکمت همراه بوده است.
سالمند، نه یک مصرف‌کننده صرف از منابع جامعه، بلکه سرمایه‌ای است که بهره آن با کلمات قابل سنجش نیست. او حافظه جمعی ماست؛ دایره‌المعارفی که صفحاتش با خون دل و لبخند ورق خورده است.
این روز نه یک جشن صرف، که تلاشی برای مکثی آگاهانه در برابر جریان بی‌وقفه زمان است. سفری به عمق تجربه‌ای که در پوست و استخوان، نقش تاریخ را حک کرده است؛ جایی که هر چروک، یادداشتی از یک فصل پرفراز و نشیب است و هر نگاه، پنجره‌ای به رازهای ناگشوده سال‌ها زیستن.
متأسفانه در دنیای مدرن پدیده سالمندی فعال گاهی در سایه سالمندی منفعل و انزوا قرار می‌گیرد. تغییرات سریع تکنولوژیک و شکاف نسلی می‌تواند موجب شود که این قشر ارزشمند خود را در حاشیه زندگی پرشتاب امروزی بیابند.
چالش اصلی ما صرفاً تأمین نیازهای فیزیکی نیست؛ بلکه حفظ عزت نفس، ایجاد فرصت‌های مشارکت اجتماعی و تضمین این نکته است که صدای آن‌ها همچنان در تصمیم‌گیری‌های خرد جمعی شنیده شود.
سالمندان، با کمر خمیده، ستون برافراشته جامعه هستند
تجربه نشان داده که جوامع پیشرو، سالمندی را نه یک بحران جمعیتی، بلکه یک فرصت تغییر ساختاری می‌دانند. این تغییر مستلزم بازتعریف مفاهیم کار، بازنشستگی و آموزش مادام‌العمر است.
در همین راستا می‌طلبد که مدیریت شهری شیراز، فضاهای شهری را با نگاهی همدلانه طراحی کند؛ از نیمکت‌هایی که تنها برای تماشا نباشند تا دسترسی‌هایی که کرامت انسانی این قشر که با کمر خمیده، ستون برافراشته خانواده و جامعه هستند را حفظ کنند.
این روز، باید بهانه‌ای باشد تا نهادهای اجتماعی، آموزشی و اقتصادی در فارس پهناور، صداقت در خدمت را جایگزین تکلیف سطحی کنند.
در حقیقت روز سالمند تلنگری بر وجدان جمعی جامعه و مردمان فارس است. ما وارثان سفره علم، تجربه و مهر این بزرگواران هستیم.
وظیفه ما است که این میراث را با شکوه حفظ کنیم، نه با ترحم، بلکه با احترام عمیق به هر سالی که بر عمرشان افزوده شده است. زیرا فردایی خواهد آمد که در آن خود، در آستانه این سال‌ها قرار خواهیم گرفت، و آن ایام بازتابی از میزانی است که امروز برای پاسداشت ریشه‌هایمان سنجیده‌ایم.
افزایش جمعیت سالمندان در فارس؛ گنجینه و چالش
محمدرضا هوشیار مدیرکل بهزیستی فارس، در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به روند رو به افزایش جمعیت سالمندان در کشور، این پدیده را هم فرصتی ارزشمند و هم چالشی بالقوه برای جامعه دانست.
وی گفت: در حال حاضر حدود ۱۱ درصد از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می‌دهند و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا ۲۵ سال آینده به ۳۰ درصد برسد. اگر سالمندان از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی برخوردار باشند، به عنوان گنجینه‌ای ارزشمند به پیشرفت جامعه کمک خواهند کرد، اما در غیر این صورت، جامعه با بار سنگین مراقبت از سالمندان بیمار و منزوی مواجه خواهد شد.
مدیرکل بهزیستی فارس بر اهمیت برنامه‌ریزی برای دستیابی به سالمندی سالم و فعال تأکید کرد و افزود: فرهنگ اسلامی ایرانی همواره جایگاه ویژه‌ای برای افراد سالخورده قائل بوده و حفظ حرمت و کرامت ایشان در دین، فرهنگ و ادبیات ما توصیه شده است.
خدمات بهزیستی برای سالمندان در فارس
هوشیار با بیان اینکه جمعیت سالمندان این استان حدود ۶۰۰ هزار نفر است، به تشریح خدمات ارائه شده توسط این سازمان پرداخت و گفت: این مراکز با ارائه آموزش‌هایی چون قرآن کریم، زبان انگلیسی، سوادآموزی، موسیقی، نقاشی و همچنین برگزاری برنامه‌های ورزشی، اردوهای تفریحی و مسافرت‌های جمعی به فعالیت و نشاط سالمندان کمک می‌کنند. خدمات فیزیوتراپی و گروه درمانی نیز در این مراکز ارائه می‌شود.
وی ادامه داد: در مواردی که خانواده به دلیل مشکلات ناشی از معلولیت شدید قادر به نگهداری از سالمند نباشد، مراکز شبانه‌روزی با ارائه خدمات توانبخشی و نگهداری، حامی سالمندان خواهند بود. این مراکز در شهرستان‌های شیراز، آباده و لارستان فعال هستند.
مدیرکل بهزیستی فارس در خصوص خدمات ویژه سالمندان دارای معلولیت، افزود: سالمندان معلول در فارس از خدمات متنوعی از جمله اهدای تجهیزاتی چون ویلچر، عصا، توالت فرنگی و سمعک بهره‌مند می‌شوند. همچنین، هزینه‌های خدمات توانپزشکی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و کمک هزینه تهیه آرتز و پروتز پرداخت خواهد شد. سالمندان معلول واجد شرایط از کمک‌های نقدی مستمر مانند مستمری، حق پرستاری و هزینه لوازم بهداشتی نیز برخوردار هستند.
هوشیار به برگزاری جلسات شورای سالمندان استان فارس هر سه ماه یکبار با ریاست استاندار و دبیری بهزیستی اشاره کرد و گفت: در این شورا، وظایف کلیه دستگاه‌ها در قبال سالمندان یادآوری و ارزیابی می‌شود تا هماهنگی لازم در ارائه خدمات به این قشر صورت پذیرد.
روز سالمند؛ فرصتی برای بازتعریف کهنسالی و ارتقای سلامت روان
محبوبه فلاح، کارشناس روانشناسی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: امروزه با توجه به اینکه فرهنگ افراد بالاتر رفته است اما متأسفانه همچنان سالمندی را با مفاهیمی مانند انزوا، بیماری و وابستگی مترادف می‌دانیم. این نگاه، نه تنها به کرامت سالمندان آسیب می‌زند، بلکه فرصت‌های عظیمی را از جامعه سلب می‌کند. سالمندی، اوج انباشت تجربه و سرمایه انسانی است که اگر فعال نگه داشته شود، برای نسل‌های جوان‌تر یک منبع ارزشمند خواهد بود.
وی ادامه داد: بزرگترین تهدید روانی برای سالمندان، احساس بیگانگی و طرد شدن است. نقش خانواده و جامعه در حفظ شبکه‌های ارتباطی بخصوص در دوران سالمندی بسیار حیاتی است. سالمندان باید همچنان عضوی فعال در گفتگوهای خانوادگی و اجتماعی باشند، نه صرفاً شنونده‌ای منفعل. مشارکت در کارهای داوطلبانه یا آموزش مهارت‌های قدیمی‌شان به جوانان، می‌تواند حس مفید بودن را به شدت تقویت کند.
این کارشناس روانشناسی افزود: مغز مانند عضله است که اگر استفاده نشود، تحلیل می‌رود. آموزش مستمر، یادگیری فناوری‌های جدید یا حتی پرداختن به سرگرمی‌های چالش‌برانگیز مانند حل معما یا حتی فراگیری یک زبان جدید، کلید حفظ عملکرد شناختی است. ما باید فضاهایی را فراهم کنیم که سالمندان در آن‌ها احساس کنند همچنان می‌توانند یاد بگیرند و رشد کنند.
این کارشناس روانشناسی مسئولیت را متوجه زیرساخت‌های اجتماعی دانست و گفت: جامعه‌ای که زیرساخت‌های فیزیکی و روانی مناسب برای سالمندان فراهم نکند، در حقیقت به آینده خود پشت کرده است. ما باید از فضاهای شهری شیراز تا برنامه‌های رسانه‌ای استفاده کنیم و سالمندی را به عنوان بخشی پویا و سازنده از چرخه زندگی به رسمیت بشناسیم، نه بار اضافی بر دوش نسل جدید.
نظرات کاربران