حجت الاسلام والمسلمین مرتضی خوش صحبت در گفتگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به این سوال که نقش اربعین در تحولات اخیر کشورهای منطقه، مثل عراق و ایران، چگونه ارزیابی می‌شود اظهار کرد: اربعین حسینی، فراتر از یک مناسک مذهبی ساده، به پدیده‌ای بسیار مهم و تأثیرگذار در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عراق و ایران نیز تبدیل شده است و اگر بخواهیم نقش آن را در این دو کشور تحلیل کنیم، باید به چند محور کلیدی توجه کنیم.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) بیان کرد: در عراق، اربعین حسینی بعد از سقوط رژیم بعث به یکی از نمادهای بازسازی هویت شیعی و بازیابی حق مشارکت اجتماعی تبدیل شد و امروزه، اربعین به عنوان ابزاری برای تقویت مشروعیت دولت و انسجام ملی شناخته می‌شود.
وی ابراز کرد: بعد از سال‌ها جنگ و ناامنی، مخصوصاً پس از شکست داعش، برگزاری ایمن این مراسم با حضور میلیون‌ها زائر، نمادی از بازگشت ثبات و قدرت دولت مرکزی بود و این اتفاق باعث شد سرمایه اجتماعی حکومت دوباره تقویت شود و اعتماد بین اقوام و مذاهب مختلف، به ویژه میان شیعیان و اهل سنت، افزایش یابد.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: حضور فعال اهل سنت در خدمات‌رسانی و پذیرایی از زائران، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کاهش اختلاف‌ها و ایجاد همگرایی ملی در عراق بوده است و راهپیمایی میلیونی اربعین، علاوه بر بُعد معنوی، به یک نمایش عظیم از انسجام مردمی و بازتولید مشروعیت برای نهادهای دینی و جریان‌های مقاومت نیز تبدیل شده است.
حجت الاسلام والمسلمین خوش صحبت گفت: نیروهای سیاسی و نظامی‌ای مثل الحشد الشعبی، بخش مهمی از مشروعیت خود را در بستر همین فرهنگ اربعین بازسازی کردند، البته، این ظرفیت‌ها گاه محل رقابت داخلی هم شده و برخی احزاب تلاش کرده‌اند از این مناسک برای تقویت موقعیت سیاسی خود استفاده کنند؛ چیزی که در اعتراضات ۲۰۱۹ عراق هم نمود پیدا کرد.
اربعین نقشی بسیار مهم در تحکیم گفتمان مقاومت و بازتولید پیوند میان دین، مردم و حاکمیت دارد
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) عنوان کرد: در ایران نیز اربعین نقشی بسیار مهم در تحکیم گفتمان مقاومت و بازتولید پیوند میان دین، مردم و حاکمیت دارد و ایران از اربعین برای تبلیغ محور مقاومت استفاده می‌کند و حضور پررنگ مقامات ایرانی، مانند سردار قاسم سلیمانی در سال‌های پیشین، و شعارهای ضدآمریکایی، این مراسم را به محلی برای عرضه و صدور انقلاب تبدیل کرده است.
وی ادامه داد: میلیون‌ها ایرانی به‌صورت خودجوش و داوطلبانه در این راهپیمایی شرکت می‌کنند، بدون اینکه دولت صراحتاً فراخوان صادر کند و این حضور، نشان دهنده سرمایه اجتماعی بالای کشور و وفاداری مردم به ارزش‌های دینی و انقلابی است و در شرایطی که فشارهای خارجی، تحریم‌ها و حتی مشکلات داخلی وجود دارد، اربعین فرصتی برای نمایش انسجام ملی و کاهش تنش‌ها فراهم می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین خوش صحبت افزود: علاوه بر این، همکاری‌های لجستیکی و امنیتی میان ایران و عراق در برگزاری این مراسم، نفوذ و قدرت نرم تهران را افزایش می‌دهد و موجب شکل‌گیری شبکه‌ای قوی بین دو کشور می‌شود.
استاد حوزه و دانشگاه اذعان کرد: اما روابط دوجانبه این دو کشور درباره اربعین هم فرصت‌های بزرگی دارد و هم چالش‌ها و تناقض‌هایی به دنبال دارد و همکاری امنیتی میان نیروهای ایرانی و عراقی در محافظت از زائران نمونه‌ای از همگرایی راهبردی است که در عین حال، گاهی اتفاقاتی مانند شعارهای سیاسی یا برخی مسائل مالی انتقاداتی را در عراق به همراه داشته است و همچنین، رقابت میان گروه‌های مختلف سیاسی شیعی در عراق برای مدیریت موکب‌ها و جهت‌دهی سیاسی، می‌تواند وحدت ظاهری مراسم را تحت تأثیر قرار دهد.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی (ره) اظهار کرد: فراتر از ابعاد سیاسی منطقه‌ای، حضور میلیونی زائران در مراسم اربعین و شعارهای حامی مقاومت در برابر اشغالگری‌ها و ظلم، به ویژه حمایت‌های مردمی از قضایای فلسطین، ظرفیت بسیار مهمی برای ایجاد فشار سیاسی و بین‌المللی به نفع حق‌طلبان و مقاومت در منطقه فراهم کرده است ضمن اینکه اربعین به سکویی قدرتمند برای بازنمایی مخالفت با رژیم صهیونیستی و سیاست‌های زیاده‌خواهانه در منطقه تبدیل شده است.
حجت الاسلام والمسلمین خوش صحبت خاطرنشان کرد: در مجموع، اربعین نمونه‌ای زنده و بی‌نظیر از ترکیب دین، فرهنگ، اجتماع و سیاست است که پیام عدالت‌خواهی، مقاومت در برابر ظلم و همزیستی مسالمت‌آمیز را به عنوان نیرویی نرم، در سطح گسترده و فراتر از مرزها انتقال می‌دهد که این پدیده نه تنها ظرفیت ایجاد ثبات و همگرایی در منطقه را دارد، بلکه به عنوان الگویی برای تحقق وحدت و صلح جهانی نیز شناخته می‌شود. جهان اسلام تبدیل شده است.
نظرات کاربران