خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: هوای اغلب شهرهای استان مرکزی از جمله اراک، شازند، ساوه، خمین و محلات به‌طور مکرر در شرایط ناسالم و هشدار قرار گرفته و ساکنان این مناطق، به‌ویژه بیماران تنفسی، سالمندان، کودکان و گروه‌های حساس، در معرض خطرات جدی قرار می‌گیرند.
بر اساس داده‌های ثبت‌شده توسط ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا، غلظت ذرات معلق کمتر از ۲ و نیم و ۱۰ میکرون طی روزهای گذشته از حد مجاز عبور کرده و شاخص کیفیت هوا در برخی ساعات به سطوح بحرانی رسیده است. این وضعیت نه‌تنها زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده بلکه نشانه‌ای آشکار از چالش‌های عمیق در مدیریت منابع زیست‌محیطی کشور به شمار می‌رود.
پدیده ریزگردها دیگر یک بحران مقطعی نیست، بلکه به معضلی مزمن برای استان مرکزی به ویژه اراک تبدیل شده که متأسفانه با نبود راهبردهای بلندمدت، هنوز کنترل مؤثری بر آن اعمال نشده است.
اراک به‌عنوان یکی از هشت شهر آلوده کشور، همواره در معرض تهدید مضاعف ناشی از تلاقی ریزگردها و آلاینده‌های صنعتی بوده و این شرایط، تاب‌آوری اکولوژیکی و بهداشتی شهر را به‌شدت تضعیف کرده است.
آمار نگران‌کننده از افزایش بیماری‌های قلبی و تنفسی در مرکزی
رئیس اورژانس پیش‌بیمارستانی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به تبعات موج اخیر آلودگی هوا اظهار کرد: با شدت گرفتن آلاینده‌های هوا، میزان مراجعات بیماران دچار مشکلات قلبی و تنفسی در بخش پیش‌بیمارستانی ۵۶ درصد افزایش یافته است.
بهروز ایران نژاد افزود: در بخش‌های بیمارستانی نیز افزایش مراجعات چشمگیر بوده و بیماران قلبی با رشد ۵۳ درصدی و بیماران تنفسی با افزایش ۳۱ درصدی مواجه بوده‌اند.
وی تصریح کرد: در این راستا، سه دستگاه آمبولانس اورژانس ۱۱۵ به همراه هشت تخت بستری در میادین اصلی شهرستان‌های درگیر مستقر شده‌اند و خدماتی نظیر اکسیژن‌تراپی و پایش علائم حیاتی را از ساعت ۸ صبح تا ۱۹ به شهروندان ارائه می‌دهند.
هشدارهای هواشناسی نسبت به ادامه وضعیت بحرانی هوای اراک
مدیر کل هواشناسی استان مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی گفت: جریان بادهای شرقی همچنان از بیابان‌های داخلی و خارجی فعال است و همراه با آن، گردوخاک از مناطق خشک به سمت استان مرکزی منتقل می‌شود.
سعیدرضا عرب افزود: این شرایط باعث کاهش محسوس کیفیت هوا و دید افقی شده و پیش‌بینی می‌شود حداقل تا روز چهارشنبه این شرایط تداوم داشته باشد.
وی گفت: اداره کل هواشناسی همچنین هشدار سطح زرد شماره ۲۲ را در خصوص وزش باد شدید و افزایش گردوخاک صادر کرده است.
بیابان‌زدایی، تنها راه مقابله با گردوغبار فرا مرزی
عضو کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به ماهیت ذرات ریزگرد که اغلب قطری کمتر از ۱۰ میکرون دارند، نسبت به آثار مخرب آن‌ها بر سلامت عمومی هشدار داد و گفت: علائم تنفسی همچون خشکی گلو، تنگی نفس و سوزش چشم به‌ویژه در میان بیماران قلبی و ریوی در روزهای اخیر افزایش یافته است.
محمد جمالیان افزود: گرد و غبارهای برخاسته از کویر میقان، اطراف قم و سایر بیابان‌ها نه‌تنها استان مرکزی، بلکه استان‌های مجاور را نیز تحت تأثیر قرار داده‌اند و بدون اقدام جدی در حوزه بیابان‌زدایی، امکان مهار این بحران وجود ندارد.
وی تصریح کرد: آلودگی هوا همچنان یکی از مهم‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی استان مرکزی به شمار می‌رود؛ بحرانی که منشأ آن را می‌توان در دو عامل اصلی یعنی مازوت‌سوزی و خیزش ریزگردها جست‌وجو کرد.
وی مقابله با بیابان‌زایی را راهکاری کلیدی دانست و اظهار کرد: توسعه پوشش گیاهی منطبق با ویژگی‌های اقلیمی مناطق خشک، نیازمند تخصیص بودجه به‌موقع و اجرای کامل طرح‌های مهار بیابان‌زایی است.
جمالیان با اشاره به استمرار مصرف سوخت مازوت در نیروگاه، این موضوع را عاملی تشدیدکننده در کنار خشکسالی و نبود پوشش گیاهی عنوان کرد و گفت: تداوم این روند، به شکل‌گیری شرایط اضطراری آلودگی در استان مرکزی به ویژه اراک، منجر شده و نارضایتی گسترده مردم را در پی داشته است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از اجرای ناقص قانون هوای پاک، تصریح کرد: با وجود گذشت چند سال از تصویب این قانون، تنها ۳۵ درصد آن عملیاتی شده و نتایج ملموسی به همراه نداشته است.
سهم ریزگردها در آلودگی هوا باید به رسمیت شناخته شود
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به نقش قابل توجه ریزگردها در آلودگی هوای استان مرکزی، از نادیده گرفتن این عامل مهم در اسناد تحلیلی و سیاهه‌های انتشار آلودگی انتقاد کرد.
قدرت اله ابک با تأکید بر اینکه سیاست‌گذاری‌ها باید بر مبنای واقعیت‌های اقلیمی استان تنظیم شود، اظهار کرد: نادیده گرفتن سهم ریزگردها مانعی در مسیر برنامه‌ریزی دقیق برای مقابله با آلودگی است و باید در روش‌های ثبت و تحلیل منابع آلاینده بازنگری جدی صورت گیرد.
وی افزود: صنایع آلاینده از جمله نیروگاه، پالایشگاه و ایرالکو موظف به ارائه گزارش عملکرد خود در زمینه کاهش آلایندگی هستند و در صورت کوتاهی، با برخورد قضائی مواجه خواهند شد.
ابک تصریح کرد: در حال حاضر مشکلاتی همچون استفاده از مازوت، خیزش گرد و غبار و کمبود گاز در برخی شهرهای استان به‌ویژه اراک و شازند وجود دارد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی از اجرای برنامه‌ای برای توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه شازند تا اوایل پاییز و جایگزینی آن با سوخت ال‌پی‌جی خبر داد و تصریح کرد: این اقدام بخشی از برنامه‌های کاهش آلایندگی در استان خواهد بود.
ریزدگردها پدیده‌ای مرزی؛ منشأ داخلی و خارجی در کنار هم
مدیرگروه بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با تأکید بر ابعاد فراملی این پدیده تصریح کرد: ریزدگردهایی که وارد هوای استان مرکزی شده‌اند تنها از کانون‌های داخلی نیستند و بخشی از آن‌ها از کشورهای عراق و عربستان وارد کشور می‌شوند و متأسفانه با شرایط خشک داخلی ترکیب شده‌اند.
پری میرشفیعی، سکون جوی و انباشت آلاینده‌ها را در تشدید آلودگی نقش‌آفرین دانست و گفت: در چنین شرایطی توصیه جدی ما به بیماران خاص، سالمندان، زنان باردار و کودکان این است که از خروج غیرضروری از منزل خودداری کنند و در صورت نیاز به خروج، حتماً از ماسک‌های استاندارد استفاده کنند.
وی تاکید کرد: پدیده گردوغبار و آلودگی ناشی از آن، اکنون به یکی از جدی‌ترین تهدیدهای زیست‌محیطی و بهداشتی استان مرکزی تبدیل شده است و افزایش مراجعه بیماران، کاهش کیفیت زندگی و اختلال در روند طبیعی فعالیت‌های شهری، تنها بخشی از پیامدهای این وضعیت است.
ساز و کار منسجم و عملیاتی برای مقابله با آثار مخرب آلودگی هوا به مرحله اجرا نرسیده است
۷۰ درصد از آلودگی هوای اراک بر اساس مطالعه صورت گرفته در سیاهه انتشار آلودگی هوای این شهر، مربوط به چهار صنعت بزرگ پتروشیمی، پالایشگاه، نیروگاه و ایرالکو و ۳۰ درصد از آلودگی دیگر هوای اراک مربوط به فعالیت سایر صنایع و خودروها است هر چند آلودگی این روزهای اراک ناشی از خیزش ریزگردهای بیابانی کشور و فراتر از مرزها است که آسمان این شهر را خاکستری کرده است.
پزشکان هشدار داده‌اند که قرارگیری در معرض ذرات ریز آلاینده حتی برای افراد سالم نیز در بلندمدت می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن قلبی، ریوی و حتی سرطان‌های تنفسی شود و این در حالی‌ست که سازوکار منسجم و عملیاتی برای مقابله با آثار مخرب آلودگی هوا هنوز در سطح استانی و ملی به مرحله اجرا نرسیده است.
نظرات کاربران