همزمانی آغاز مسیر تحصیل با روزهای پر التهاب منتهی به انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و حوادث تلخ و شیرین آن روزها از او شخصیتی ساخت با هویت اصیل، مسئولیت پذیر، مقاوم، وطن پرست و عاشق خدمت به محرومین که در اوج جوانی و همزمان با تحصیل در دوره کارشناسی ارشد، حاضر شد ۶ سال در یکی از مناطق محروم استان خدمت کند. بعد از آن نیز همزمان با جهاد همسری و مادری با توجه به علاقه‌اش نسبت به تدریس، با ادامه تحصیل در مقطع دکترا، خدمت در حرفه مامایی را در قامت استادیار علوم پزشکی مشهد تداوم بخشید و اکنون با کوله باری از 28 سال تجربه خدمت در تمام سطوح خدمات از مرکز بهداشتی درمانی روستایی، مرکز بهداشت شهری، بیمارستان شهرستان و … تا دانشگاه مرکز استان از سر دغدغه خدمت به جامعه بانوان و با هدف احیا و ترویج فرهنگ زایمان طبیعی، در حال طراحی برنامه مرکز زایمان مامامحور می باشد. آنچه در ادامه می خوانید شرحی مختصر از روند زندگی و خدمات ارزشمند محبوبه فیروزی، دکتری مامایی و بهداشت باروری می باشد.
موثر بودن برایم جذاب بود
در مدرسه همیشه جز برترین‌ها بود و به تحصیل در رشته‌های پزشکی علاقه داشت و تصویر خوشایندی که از حرفه مامایی در ذهن او شکل گرفته بود، سرآغازی شد برای شروع با عشق و علاقه به تحصیل در رشته مامایی: “یادم هست که از دوران دبستان، همیشه مادرم با حس خیلی خوبی از تولد من و برادرم در منزل توسط مامای خصوصی صحبت می‌کرد و این سبب شد در ذهنم تصویر خوبی از این حرفه شکل بگیرد از طرفی خدمت به دردمندان و در یک کلام موثر بودن برایم جذاب بود بنابراین وقتی در رشته مامایی پذیرفته شدم با انگیزه و شوق تحصیل کردم و این حس تا این زمان در من باقیست”.
کار، تحصیل، تدریس
از آنجا که هم به مامایی و هم تدریس علاقه داشت از همان ابتدا برای تدریس رشته مامایی هدف گذاری کرده و بلافاصله بعد از اخذ لیسانس وارد مقطع فوق لیسانس شد و در سال 75 در حالی که دانشجوی مقطع ارشد بود خدمت در منطقه محروم در تسهیلات زایمانی ریوش از شهرستان کاشمر را آغاز کرد. ” تسهیلات زایمانی ریوش بیش از 30 کیلومتر در جاده ای کوهستانی از شهرستان کاشمر فاصله داره و در آن زمان، عبور و مرور اشرار گاها منطقه رو ناامن می کرد. خاطرم هست که اعزام زائو با آمبولانس و در دل شب برای من که دختر جوانی بودم و تازه از خانواده جدا شده بودم، استرس انتقال زائو پرخطر را دو چندان می کرد. اما چون کار و رشته ام رو دوست داشتم چیزی از سختی ها به خانواده نمی گفتم. همزمان و در کنار کار و تحصیل، در دانشگاه آزاد کاشمر نیز تدریس می کردم تا زمان را برای کسب تجربه معلمی از دست نداده باشم. بهترین خاطرات حرفه ای را از خدمت اغنا کننده در آن شش سال دارم. مردمی که واقعا نیاز داشتند، دوست نداشتند برای زایمان، زابراه شهرستان شوند. برای خودم هم این استقلال حرفه ای مطلوب بود، چون تسهیلات زایمانی استاندارد انجام زایمان کم خطر و طبیعی با مسئولیت ماما را دارد”.
ادامه تحصیل در مقطع دکترا
“زمانی که برای اولین بار در سال 85 آزمون دکترا در رشته مامایی برگزار شد فرزند اولم بیست روزه بود و من چون نمی خواستم فاصله بین فرزندان زیاد باشد به همین دلیل سال ۹۲ در حالی که فرزند دومم ۳ ساله بود وارد مقطع دکترا شدم در عین حال به عنوان مادر همیشه الویتم با بچه ها بود و همین موجب شد زمان تحصیلم طولانی تر شود”.
هویت حرفه‌ای در چهارچوب استقلال حرفه‌ای به دست می‌آید / اصلاً فرسودگی شغلی را حس نمی‌کنم
دکتر فیروزی که در راستای علاقه به تدریس و معلمی از سال ۸۳ محل خدمتش را از معاونت بهداشت به معاونت آموزش تغییر داده است درباره سه دهه تجربه تحصیل و تدریس کاربردی خود می‌گوید:” قبل از خدمت در منطقه محروم، در سال ۷۵ که ترم دوم کارشناسی ارشد بودم برای تدریس کارآموزی به دانشجویان به عنوان مربی با واحد شبانه دانشگاه، دعوت به همکاری شدم و همزمان با تحصیل برای این که تجربه بالینی کسب کنم در بیمارستان امام رضا نیز کار دانشجویی گرفته بودم چرا که معتقدم معلم باید در کنار دانش تئوری از تجربه بالینی هم برخوردار باشد. بعد از آن هم خدمت در تسهیلات زایمانی با همه چالش‌هایش تجربیات نابی در زمینه تدریس برایم داشت که حتی شنیدن آنها برای دانشجویان جذاب و آموزنده است. و البته همه ی اینها در سایه علاقه محقق می شود و یکی از وظایف مهم استاد ایجاد علاقه، انگیزه و امیدآفرینی در دانشجو نسبت به حرفه ای که برگزیده است می باشد”.
مراکز تسهیلات زایمانی، الگوی مراکز زایمان مامامحور
از نگاه این مامای موفق، مامایی حرفه خاصی است که باید ویژگی های شاغلین این حرفه را در شکل سنتی آن یعنی قابله های قدیمی نگاه کرد.” آنها خانم هایی بودند صبور، آرام، مومن، متعهد، خوش اخلاق با سازگاری بالا و مورد قبول جامعه و در سایه چنین ویژگی هایی، زایمان علیرغم درد و سختی، اما در فضای اعتماد و اطمینان پیش می رفت، چیزی که در حال حاضر باید بر احیای آن تاکید شود”.
در این راستا، این استادیار با تجربه، طراحی برنامه مرکز زایمان را به عنوان پایان نامه دکتری یکی از دانشجویان خود در دست دارد و معتقد است که” از موثرترین راهکارهای احیای فرهنگ زایمان طبیعی و ترویج آن، ایجاد مراکز زایمان مادران کم خطر با محوریت ماما می باشد. در این مراکز، خدمات زایمانی با فلسفه زن محور و البته به مادران کم خطر ارائه می شود. مراقبت زن محور راهبرد حیاتی در حفظ طبیعی بودن روند زایمان، کاهش مداخلات غیرضروری و مشارکت زنان در برنامه مراقبت و زایمان خودشان است به اعتقاد بنده، یک راه موثر رسیدن به آمار قابل قبول سزارین، رضایتمندی مادران از فرآیند زایمان، خوشایندسازی تجربه زایمان و کاهش هزینه های عوارض زایمان های غیر طبیعی، ایجاد این مراکز است و من امیدوارم دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این مسیر پیشگام باشد. بویژه که جریاناتی در جامعه بویژه در شهرهای مذهبی در حال وقوع است که در آینده ای نه چندان دور ممکن است سیستم بهداشت و درمان و سلامت مادران را با چالش های جدیدی مواجه کند.
متاسفانه بیش از 20 سال است که از ابلاغ دستورالعمل زایمان فیزیولوژیک توسط وزارت بهداشت و صرف هزینه های هنگفت برای اجرای آن می گذرد اما آمار سزارین همچنان بالا می رود ،در حالی که ایجاد چنین مراکزی، در تسهیل دسترسی مادران کم خطر به خدمات با کیفیت بهتر و هزینه پایین تر را فراهم نموده و همچنین بسیاری از چالش های حوزه آموزش دانشجویان مامایی و حتی مهارت آموزی زایمان طبیعی برای دستیاران تخصصی رشته زنان را نیز مرتفع خواهد نمود.
افتخارات پژوهشی و آموزشی
استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد که پایان نامه دکترای خودش نیز با هدف ارتقاء زایمان طبیعی پس از سزارین با رویکرد اقدام پژوهی بوده است، سال‌هاست که در حوزه زایمان طبیعی و نیز زایمان طبیعی بعد از سزارین و ترویج آن مشغول تدریس، تحقیق و پژوهش می‌باشد و حاصل این تحقیقات تاکنون حدود 40 مقاله و چهار جلد کتاب در حیطه تخصصی مامایی و کسب چندین مورد تقدیرنامه با عنوان مامای نمونه در سطح کشور، دانشگاه و شهرستان و عضو برتر هیئت علمی آموزشی و… بوده است. وی که خدمت به جامعه مامایی و توانمندسازی ماماها را بخشی از وظایف حرفه ای اش می داند و سال هاست که مخلصانه بر آن اهتمام دارد، امیدوار است با بهره گیری از توانمندی و ظرفیت های بالقوه حرفه مامایی و تقویت فرهنگ کار تیمی با سایر رشته های مرتبط و البته حمایت مدیران مربوطه در سطوح مختلف، تلاش در جهت بهبود شاخص های سلامت مادران بیش از پیش تحقق یابد.
نظرات کاربران