0

متخصص مطالعات اعتیاد و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد

متخصص مطالعات اعتیاد و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی یزد
بازدید 13

هر سال در چنین روزی، جامعه جهانی با انتخاب شعاری تازه، بر بُعدی مغفول از بحران اعتیاد نور می‌تاباند.
شعار امسال سازمان ملل در روز جهانی مبارزه با سوءمصرف و قاچاق مواد مخدر:«شکستن چرخه مقابله با جرم سازمان‌یافته»
نه‌تنها یک هشدار است، بلکه فراخوانی برای بازاندیشی در سیاست‌های جاری و حرکت به‌سوی مداخلاتی انسانی، داده‌محور و سیستمی است.

تجربه جهانی و مطالعات داخلی طی دو دهه اخیر نشان داده‌اند که شبکه‌های سازمان‌یافته قاچاق مواد، نه صرفاً محصول اراده فردی مجرم، بلکه نتیجه ساختارهایی از نابرابری، حاشیه‌نشینی، فقدان حمایت‌های اجتماعی، انگ و شکست‌های مکرر درمانی هستند.

در چنین شرایطی، چه‌ کسانی باید در صف اول شکستن این چرخه باشند؟

۱. مراکز درمان اعتیاد کشور:
نباید فقط بر جنبه دارویی یا سم‌زدایی تمرکز کنند، بلکه باید به درمان جامع، آموزش بیماران و خانواده‌ها، ارتقای سواد سلامت اعتیاد، و بازتوانی اجتماعی توجه کنند.
• ادغام درمان با مشاوره، روان‌درمانی و خدمات اجتماعی، شرط موفقیت بلندمدت است.
• مراکز درمانی می‌توانند به پایگاه‌هایی برای کاهش تقاضا و پیشگیری ثانویه تبدیل شوند، به شرط آنکه از رویکردهای سلبی و ناکارآمد فاصله بگیرند.

۲. درمانگران و روان‌درمانگران:
• نقش آنان تنها محدود به تجویز دارو یا انجام مشاوره نیست؛ بلکه پایش مستمر عود، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای، بازگرداندن امید به زندگی، و بازسازی هویت فرد در حال بهبودی بر عهده آنان است.
• آنان باید خود را بخشی از پاسخ اجتماعی به اعتیاد بدانند، نه فقط درمانگر یک اختلال فردی.

۳. پژوهشگران و دانشگاهیان:
پژوهش‌های مداخله‌ای، جامعه‌نگر و مبتنی بر داده، حلقه‌ی اتصال سیاست‌گذاری با واقعیت‌های میدانی هستند.
ارزیابی سیاست‌های کاهش تقاضا، بررسی اثربخشی مداخلات و مطالعه‌ی مسیرهای بازتوانی، از جمله مأموریت‌های کلیدی پژوهشگران است.

۴. سیاست‌گذاران:
• اکنون بیش از هر زمان، نیاز است که سیاست‌گذاری در حوزه اعتیاد بر مبنای شواهد علمی، عدالت اجتماعی، و مشارکت ذی‌نفعان شکل گیرد.
سیاست‌های مبتنی بر مجازات، انگ‌زنی و طرد، تنها به بازتولید چرخه جرم می‌انجامد.
باید از سیاست‌های مقطعی و بخشی‌نگر عبور کرد و به‌سوی سند ملی ارتقای سلامت اعتیاد و بسته‌های جامع پیشگیری، درمان، و بازتوانی گام برداشت.

جمع‌بندی:

در نگاه من، تحقق شعار امسال – «شکستن چرخه مقابله با جرم سازمان‌یافته» – مستلزم سه تغییر کلیدی است:

  1. حرکت از مداخلات مجرمانه‌محور به مداخلات سلامت‌محور و بازتوانی‌محور
  2. افزایش سرمایه‌گذاری بر آموزش، سواد سلامت و حمایت‌های اجتماعی
  3. اتحاد عمل میان مراکز درمانی، پژوهشگران، نظام آموزشی، رسانه‌ها و نهادهای مدنی

تا زمانی که قربانیان اعتیاد، پس از درمان، به چرخه طرد اجتماعی، بیکاری، بی‌خانمانی و انگ بازگردند، چرخه جرم نیز بازتولید خواهد شد.

شعار امسال، دعوتی است برای گشودن زنجیرهای تکرار، و آغاز مسیری نوین بر پایه کرامت انسانی، عدالت اجتماعی و دانش روز.

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

16 − سیزده =

مشاهده بیشتر